Tổng kết cuối năm 2020, 3 mẫu xe bán chạy nhất nước Mỹ đều là xe bán tải. Vì vậy, không khó hiểu khi xe bán tải điện sẽ là tương lai của thị trường xe lớn thứ 2 thế giới.

Vào thập niên 1990, những chiếc xe điện của tương lai được tưởng tượng giống như mẫu EV1 của General Motors: nhỏ nhắn, không có lưới tản nhiệt và một thân hình mềm mại nhưng có tính khí động học cao thay vì chỉ đơn thuần là phong cách thiết kế. 

Gần 30 năm sau, khi xe điện thực sự trở thành điều “bình thường mới” trong ngành công nghiệp xe hơi, không ai có thể tưởng tượng được chiếc xe điện hàng đầu của GM giờ đây lại là một chiếc xe bán tải điện có phần cục mịch, nặng tới 3 tấn và công suất 1.000 mã lực.

Cuộc đua của những chiếc xe bán tải điện

Chào mừng sự trở lại của Hummer – thảm họa môi trường một thời – giờ đã được hồi sinh để chủ nhân có thể lái xe tới bất cứ bữa tiệc nào ở Thung lũng Silicon mà vẫn khiến các vị khách trầm trồ. Và không chỉ là một sản phẩm duy nhất, thị trường xe hơi Mỹ đang chờ đón những chiếc bán tải chạy điện từ Ford, Chevrolet và các hãng xe điện khởi nghiệp như Rivian, Bollinger. Elon Musk cũng không nằm ngoài cuộc đua với chiếc concept Cybertruck – chiếc bán tải với ngoại thất góc cạnh như thể nó vừa bước ra từ phim Mad Max.  

Ngoài phân khúc bán tải, hầu hết các xe ô tô điện mới từ Tesla, Audi, Jaguar, Mercedes-Benz, BMW và Cadilac đều có đặc điểm chung: chúng là SUV hạng sang, với trang bị tiện nghi, khả năng tăng tốc mạnh mẽ và không gian rộng rãi cho các gia đình.

Tỷ phú Elon Musk kỳ vọng Model Y – chiếc crossover mới nhất – sẽ trở thành mẫu xe bán chạy nhất của Tesla. Các thương hiệu phổ thông, bao gồm Ford, Toyota, Hyundai và Kia cũng đang hạn chế đổ tiền vào các dòng xe nhỏ hay sedan gia đình để phát triển những chiếc SUV chạy điện, bao gồm cả chiếc Mustang Mach-E của Ford.
Trong thị trường Mỹ lúc này, một mẫu xe đô thị cỡ nhỏ chạy điện, như Mini Cooper SE hay Nissan Leaf, có thể coi là nhân tố độc đáo thay vì dự báo cho xu hướng sắp tới. 

Câu chuyện của Rivian là một ví dụ minh họa rõ nét cho những gì đang xảy ra trong thị trường. Khi RJ Scaringe thành lập Rivian sau khi tốt nghiệp tiến sĩ kỹ thuật cơ khí tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), ông và các cộng sự ban đầu muốn tạo ra một chiếc xe thể thao 2 cửa chạy điện. Nhưng cuối cùng, họ từ bỏ kế hoạch đó và thay bằng 1 chiếc bán tải và 1 chiếc SUV, sẽ ra mắt từ giữa năm 2021. 

SUV đã trở thành dòng xe thống trị toàn cầu và RJ Scaringe thừa nhận các nhà sản xuất ô tô điện có suy nghĩ “nếu không thể đánh bại thì hãy gia nhập”. Bất chấp các biện pháp trợ giá và mối đe dọa về biến đổi khí hậu, chính phủ không thể ép người tiêu dùng từ bỏ chiếc xe gia đình dẫn động bốn bánh rất được ưa thích. 

“Nếu bắt mọi người đều phải lái những chiếc xe cỡ nhỏ, thì đó là cách tiếp cận sai. Yêu cầu họ phải chuyển sang một phân khúc hoàn toàn khác thực sự là câu hỏi khó”, nhà sáng lập Rivian nhận định. 

Nhưng ông Scaringe, người tin rằng mọi phương tiện giao thông vận tải nên chuyển sang sử dụng điện từ nguồn năng lượng bền vững, cho rằng có một lý do lớn lao hơn cho việc đáp ứng thị hiếu người tiêu dùng. Nếu có thể biến những chiếc xe dùng nhiều nhiên liệu hóa thạch nhất thành xe điện, điều đó sẽ tạo ra lợi ích về mặt môi trường lớn hơn so với việc chuyển hóa những chiếc xe cỡ nhỏ, vốn ăn ít xăng và ít ô nhiễm hơn. 

“Loại xe tốn xăng nhất trên đường lại đang là phân khúc được ưa thích nhất”, ông Scaringe nói.

Bán tải chạy điện – “con gà đẻ trứng vàng”

Trong khi một số nhà phân tích tiếp tục coi xe điện là xu hướng không thể đảo ngược, có một số dấu hiệu cho thấy doanh số sẽ không tăng trưởng nhanh như các hãng xe mong muốn. Jaguar I-Pace, chiếc SUV của thương hiệu Anh chỉ bán được 2.594 xe vào năm 2019. Và có một sự thật là ngoài Tesla, chưa hãng xe nào thực sự có một mẫu xe điện bán chạy đột biến, ngay cả đối với những dòng xe bình dân hơn như Chevrolet Bolt. 

Ông Karl Brauer, chịu trách nhiệm xuất bản cho Cox Automotive (công ty tư vấn chuyên nghiên cứu thị trường xe hơi Bắc Mỹ), nhấn mạnh rằng các nhà sản xuất, bao gồm cả Tesla, vẫn chưa chứng minh được việc sản xuất xe điện sẽ là hoạt động kinh doanh có lợi nhuận lâu dài. 

“Những ai nói rằng ‘Chúng tôi làm ra một chiếc xe tải hoàn toàn chạy điện và có lợi nhuận từ nó’ tức là họ đã đạt được thành công lớn”, ông Brauer nói. 

Việc có lợi nhuận hay không bị phụ thuộc rất nhiều vào giá thành của tấm pin, ngay cả khi các nhà sản xuất đã cố gắng cắt giảm chi phí ở những nơi khác. Vì vậy, theo ông Brauer, xe tải và xe SUV sẽ là lựa chọn tốt hơn về mặt tài chính. 

“Một chiếc xe tải đem lại lợi nhuận nhiều hơn là các dòng xe cỡ nhỏ, và bạn có thể chấp nhận chi phí của những viên pin này một cách dễ dàng hơn nhiều trong một chiếc SUV giá từ 50.000 đến 70.000 USD, thay vì một chiếc xe phổ thông trị giá 20.000 USD”, ông Brauer nhận xét. 

Xe bán tải điện và xe SUV từ lâu đã là “con gà đẻ trứng vàng” cho ba ông lớn ở Detroit, và SUV giờ đây là phân khúc mang lại nhiều lợi nhuận nhất cho mọi hãng xe lớn, bao gồm cả các thương hiệu hạng sang như Porsche, Bentley và Lamborghini. Aston Martin thậm chí đặt cược tương lai của họ vào sự thành công của mẫu SUV DBX. 

Pin lithium-ion – thách thức lớn của dòng xe điện

Mặc dù lợi nhuận lớn nhưng việc chấp nhận chi phí của những viên pin lithium-ion vẫn là một thách thức đối với các mẫu xe bán tải chạy điện. Rivian cho biết mẫu xe bán tải điện của họ có tính khí động học tốt nhất phân khúc, nhưng vẫn cần rất nhiều pin để giúp chiếc xe to lớn này di chuyển, đặc biệt là khi khách hàng mong muốn nó sẽ đi được quãng đường đủ dài sau mỗi lần sạc.

Chiến lược kinh doanh của GM sẽ xoay quanh Ultium – loại pin mới của họ – ra đời từ thỏa thuận hợp tác với người khổng lồ LG Chem của Hàn Quốc. Ultium sẽ được sản xuất tại nhà máy trị giá 2,3 tỷ USD gần Lordstown, Ohio. Đây là một phần trong khoản đầu tư 20 tỷ USD của GM vào việc phát triển xe điện, với 20 mẫu xe dự kiến ra mắt vào năm 2023, trong đó có chiếc Hummer tái sinh, chiếc SUV Lyriq thuộc thương hiệu Cadillac và một chiếc bán tải Chevrolet Silverado chạy điện vào năm 2025. 

GM dự kiến doanh số bán xe điện của hãng sẽ lên tới 1 triệu chiếc vào giữa thập kỷ tới, chiếm 12% trong số 8 triệu xe mà hãng này bán ra trên toàn cầu. 

Ken Morris, Phó chủ tịch phụ trách xe điện và xe tự lái của GM, cho rằng bất cứ mẫu xe điện nào muốn sản xuất hàng loạt cần phải đạt được phạm vi hoạt động 300 dặm (482 km) sau mỗi lần sạc. Để nâng tầm hoạt động lên 400 dặm (643 km), GM sẽ xếp 24 tấm pin Ultium với nhau, với tổng công suất lên tới 200 KWh – gấp đôi công suất bộ pin lớn nhất của Tesla hiện tại. 

Không giống như các đối thủ cạnh tranh, ông Morris cho biết pin Ultium của GM có thể được xếp chồng lên nhau thay vì xếp ngang hàng như thiết kế chung hiện nay. Điều đó sẽ giúp phân bổ trọng tâm xe tốt hơn, cải thiện tốc độ ở những khúc cua. Tuy nhiên một bộ pin như vậy có thể nặng tới hơn 900 kg. 

Đối với những dòng xe mạnh nhất của GM, chuẩn sạc nhanh một chiều sẽ giúp phương tiện chạy được 160 km sau mỗi 10 phút sạc. Và điều quan trọng nhất là, thiết kế của pin Ultium cũng như năng lực sản xuất hàng loạt của GM sẽ giúp giảm giá thành pin xuống dưới mốc 100 USD cho mỗi 1 KWh – thời điểm mà việc sản xuất xe điện ngang bằng xe động cơ đốt trong. 

Ông Morris cũng cảnh báo rằng các phép tính dự đoán sẽ không hoàn toàn chính xác. Nhưng với giá 100 USD cho mỗi KWh, một tấm pin 200 KWh sẽ có giá 20.000 USD, cao hơn cả giá của một số mẫu xe phổ thông. Mặc dù vậy, GM khẳng định những chiếc xe điện của họ sẽ có lợi nhuận ngay từ khi được bán ra. Mấu chốt của vấn đề là đặt một mức giá vừa đủ để khiến khách hàng từ bỏ xe động cơ đốt trong, nhưng không quá thấp để không đạt lợi nhuận. 

Các giám đốc ngành sản xuất xe hơi thừa nhận rằng một chiếc xe bán tải chạy điện nặng ba tấn sẽ không bao giờ so sánh được về hiệu suất năng lượng với một chiếc hatchback cỡ nhỏ. Tuy nhiên theo nhà sáng lập Rivian RJ Scaringe, một chiếc hatchback cỡ nhỏ lại không thể chở được 7 người, đi khám phá địa hình hay kéo theo hàng hóa. 

Như vậy, việc những chiếc xe bán tải điện có thể chiếm lĩnh thị trường tương lai là điều không cần bàn cãi. Tuy nhiên, để giải quyết chi phí sử dụng pin gây nên khá nhiều thách thức cho các hãng sản xuất xe điện.

Nhanh tay đặt cọc mẫu xe điện đầu tiên mang thương hiệu Việt – VinFast VF e34 hoặc gọi điện đến hotline 1900 232389 để được hướng dẫn chi tiết.