Trục các đăng trên ô tô có cấu tạo và hoạt động như thế nào?

Trục các đăng là bộ phận trong hệ thống truyền dẫn động cơ có vai trò quan trọng nhằm đảm bảo chuyển động quay giữa các trục với nhau trong quá trình xe di chuyển.

Cấu tạo trục các đăng trên ô tô

Thuộc hệ thống truyền dẫn động cơ, trục các đăng là bộ phận có chức năng truyền mô-men, lực giữa các cụm đặt cách xa nhau hoặc giữa các cụm của hệ thống truyền lực 

Cụ thể, trục các đăng ở các xe FR và xe 4WD sẽ truyền công suất từ hộp số ngang/dọc đến bộ vi sai. Lúc này, trục các đăng có thể dịch chuyển lên xuống tùy vào điều kiện đường sá khác nhau và triệt tiêu sự thay đổi về chiều dài bằng rãnh then.

Vị trí lắp trục các đăng được bố trí sao cho bộ vi sai thấp hơn hộp số để từ đó trục bị nghiêng đi.

Trục các đăng ô tô có cấu tạo chung bao gồm trục các-đăng và khớp các-đăng. Trong khi trục các đăng có tác dụng truyền mô-men thì khớp các đăng vừa được dùng để truyền mô-men và vừa để thay đổi phương truyền. Một bộ truyền động các đăng có thể có từ hai trục trở lên kết hợp với một hoặc nhiều khớp các-đăng.

Phân loại truyền động trục các đăng

Phân loại theo kết cấu trục các đăng

Kết cấu trục các đăng được chia làm hai loại bao gồm trục rỗng và trục đặc, cụ thể như sau:

Trục rỗng: 

 – Trục thường lắp ở vị trí giữa hộp số (hoặc hộp số phụ) và hộp giảm tốc cầu ở các ôtô vận tải. Ngoài ra trục cũng được chọn lắp ở ô tô có động cơ đặt phía trước dẫn động ra các cầu phía sau.

 – Trục rỗng có ưu điểm nổi trội nhờ khối lượng nhỏ, số vòng quay nguy hiểm (số vòng quay mà trục các đăng xe ô tô có thể bị đứt, gãy) lớn và có thể thay đổi được độ dài. Tuy nhiên, nhược điểm cơ bản là có kích thước khá lớn do đó trục chỉ sử dụng ở những vị trí không bị hạn chế về mặt không gian.

Trục đặc:

 – Trục đặc được áp dụng cho các bộ truyền động các đăng nối giữa hộp giảm tốc cầu tới các bánh xe chủ động.

 – Khác với trục rỗng, nhờ có kích thước nhỏ gọn nên trục đặc thường được sử dụng tại những vị trí bị giới hạn về không gian. Kiểu trục này cũng có những hạn chế do không thay đổi được độ dài và số vòng quay nguy hiểm không cao

Trục các đăng ô tô cũng được chia theo kết cấu khớp các đăng đó là khớp các đăng mềm và khớp các đăng cứng.

Khớp các đăng mềm được coi như là trục đăng có chiều dài rất ngắn với vật liệu được làm cao su. Khớp có tác dụng thay đổi phương truyền mô men ở mức rất nhỏ khoảng 6 độ và ghép nối giữa các bộ truyền động các đăng để tăng thêm khoảng cách.

Khớp các đăng cứng được sử dụng chủ yếu trên ô tô nhờ độ bền cao, góc thay đổi phương truyền lớn nhưng khớp lại có kết cấu phức tạp. Hơn nữa cần bảo dưỡng và chăm sóc khớp thường xuyên

Phân loại theo đặc tính tốc độ góc của khớp các đăng

Dựa vào đặc tính tốc độ góc, khớp các đăng được chia thành khớp các đăng đồng tốc và khớp các đăng khác tốc.

Khớp các đăng đồng tốc thường được lắp đặt tại các vị trí không gian hẹp. Điểm mạnh của khớp các đăng này là kết cấu đơn giản, hiệu suất truyền động rất cao và làm việc êm. Việc chế tạo yêu cầu độ chính xác cao, vật liệu tốt với giá thành cao, do đó đây cũng là mặt hạn chế của khớp các đăng đồng tốc.

Khớp các đăng khác tốc có góc thay đổi mô- men lớn, kết cấu đơn giản nhờ vậy mà giá thành loại khớp này thấp. Để đáp ứng được yêu cầu chuyển động của bộ truyền động các đăng, khớp cần kết hợp tối thiểu với một khớp khác tốc nữa. Khớp các đăng dạng chữ thập chính là đại điện của loại khớp này, thường được dùng ở bộ truyền giữa hộp số và hộp giảm tốc cầu xe

Phân loại theo số lượng khớp các đăng trong bộ truyền

Loại đơn: có nghĩa là trong bộ truyền động các đăng chỉ có duy nhất một khớp các đăng và chỉ sử dụng cho loại khớp các đăng đồng tốc.

Loại kép: có tác dụng truyền mô men xoắn giữa hai cụm, cơ cấu có khoảng cách lớn và được sử dụng cho loại khớp các đăng khác tốc hoặc kết hợp giữa khớp các đăng khác tốc và đồng tốc.

Nguyên lý hoạt động của trục các đăng ô tô

Trục các đăng hoạt động theo phương pháp truyền lực, truyền mô men giữa các cụm đặt xa nhau như hộp số và cầu xe mà trong khi xe vận hành luôn thay đổi vị trí và khoảng cách.

Bộ truyền động các đăng được ví gần giống một đường ống dẫn khí dẫn theo thủy lực và đường dây điện đi đến các nơi cần thiết cho quá trình ô tô di chuyển, nhưng vượt trội hơn đó là bộ truyền động này không chỉ truyền lực mà còn truyền được cả mô-men.

Nhờ vậy, mọi chi tiết máy của xe hoạt động ăn khớp với nhau, xe ô tô đảm bảo an toàn vận hành mà không cần lo lắng trục bị xoắn hoặc uốn, hạn chế được hiện tượng gãy, vỡ. Ngoài ra việc bố trí, lắp đặt các cụm của hệ thống truyền lực trên ôtô cũng thuận tiện và hợp lý  nên toàn bộ kết cấu máy móc của các cụm này luôn duy trì được sự dẻo dai và bền bỉ khi hoạt động.

Tham khảo thông tin, đăng ký lái thử và đặt mua các dòng xe ô tô của VinFast như VinFast Fadil, VinFast Lux A2.0, VinFast Lux SA2.0, VinFast President, VinFast VF e34 hoặc gọi điện đến hotline 1900 232389 để được tư vấn chi tiết.